Obturacyjny bezdech senny (OBS) to zaburzenie snu, które dotyka wiele osób. Charakteryzuje się ono powtarzającymi się epizodami zatrzymania oddechu lub jego znacznym spłyceniem podczas snu. Problemy te wynikają z częściowego lub całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez górne drogi oddechowe, najczęściej w obrębie gardła. Skutkiem jest nie tylko zaburzenie prawidłowego oddychania, ale również fragmentacja snu, która przekłada się na ogólne pogorszenie jakości życia.

Objawy obturacyjnego bezdechu sennego

Objawy obturacyjnego bezdechu sennego są bezpośrednio związane z zaburzeniami przepływu powietrza w czasie snu. Najczęściej obserwuje się głośne, nierównomierne chrapanie, powtarzające się epizody bezdechu (zatrzymanie oddechu na dłużej niż 10 sekund), spłycanie oddechu (hiperwentylację), które są wynikiem zwężenia lub zamknięcia światła dróg oddechowych na poziomie gardła. Innymi objawami są nagłe wybudzenia z uczuciem duszności, trudności w zaczerpnięciu powietrza oraz trudności w ponownym zaśnięciu. Pacjenci skarżą się również na ból w klatce piersiowej oraz kołatanie serca, które mogą pojawiać się podczas nocnych przebudzeń. 

Częstym objawem są również poty nocne oraz potrzeba częstego oddawania moczu w nocy. W wielu przypadkach towarzyszą temu zgaga, uczucie suchości w ustach oraz problemy z ponownym zaśnięciem po nocnym wybudzeniu. Choć objawy te występują głównie w nocy, ich skutki wyraźnie odczuwalne są również w ciągu dnia.

Niewyspanie i brak odpowiedniej regeneracji powodują, że osoby z OBS doświadczają zmęczenia oraz nadmiernej senności w ciągu dnia. Wskutek przejściowego niedotlenienia obserwuje się u nich problemy z koncentracją, pamięcią i przyswajaniem nowych informacji, a także poranne bóle głowy, które mogą się przedłużać do późniejszych części dnia. Często pojawiają się także zaburzenia emocjonalne, takie jak rozdrażnienie, apatia, obniżenie nastroju oraz zmniejszenie libido. W dłuższej perspektywie może to prowadzić do znacznego pogorszenia ogólnego stanu zdrowia i skutkować nadciśnieniem tętniczym, rozwojem cukrzycy lub depresji. 

Przyczyny bezdechu sennego

Bezdech senny rozwija się wskutek wieloczynnikowych zaburzeń, które prowadzą do utrudnienia przepływu powietrza przez drogi oddechowe podczas snu. Do najczęstszych przyczyn zalicza się anatomiczne predyspozycje, takie jak powiększone migdałki, przerost języka, cofnięta żuchwa, wąskie drogi oddechowe czy gotyckie podniebienie. Znaczącą rolę odgrywa także otyłość – nagromadzenie tkanki tłuszczowej w okolicach szyi może zwiększać nacisk na drogi oddechowe, prowadząc do ich zapadania się w czasie snu.

Kto jest narażony na obturacyjny bezdech senny?

Dodatkowo ryzyko wystąpienia OBS zwiększają czynniki takie jak wiek (częściej po 40. roku życia), płeć męska, predyspozycje genetyczne, palenie tytoniu, spożywanie alkoholu, stosowanie leków nasennych oraz obecność przewlekłych chorób, takich jak nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca typu 2. Warto pamiętać, że niektóre osoby mogą mieć kilka czynników ryzyka jednocześnie, co dodatkowo zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju tej dolegliwości.

Diagnostyka i leczenie obturacyjnego bezdechu sennego

Rozpoznanie obturacyjnego bezdechu sennego opiera się na dokładnym wywiadzie medycznym oraz specjalistycznych badaniach diagnostycznych, takich jak polisomnografia. Wczesne wykrycie zaburzenia jest kluczowe, ponieważ pozwala wdrożyć odpowiednie 

W przypadku łagodniejszych postaci OBS ogromne znaczenie ma zmiana stylu życia. Zmniejszenie masy ciała, rezygnacja z używek, szczególnie alkoholu i papierosów, prowadzenie zdrowej diety oraz unikanie spania na plecach mogą znacząco poprawić jakość snu. Równie istotne jest unikanie stosowania środków nasennych i uspokajających bez konsultacji lekarskiej, gdyż mogą one pogłębiać objawy bezdechu.

W sytuacjach, gdy zmiana trybu życia nie przynosi oczekiwanych rezultatów, jako leczenie bezdechu sennego stosuje się terapie wspomagające. Jednym z wykorzystywanych rozwiązań jest terapia CPAP (Continuous Positive Airway Pressure), polegająca na stałym dostarczaniu dodatniego ciśnienia powietrza do dróg oddechowych za pomocą specjalnej maski. Dzięki temu drogi oddechowe pozostają otwarte przez całą noc, co zapobiega występowaniu bezdechów.

Alternatywnie, w wybranych przypadkach, można stosować specjalistyczne aparaty ustne, które działają poprzez wysuwanie żuchwy lub utrzymywanie języka w odpowiedniej pozycji, co poprawia drożność dróg oddechowych. Leczenie za pomocą takich aparatów często prowadzone jest w gabinetach stomatologicznych i ortodontycznych.

W cięższych przypadkach, kiedy inne metody zawodzą, konieczne może być leczenie operacyjne chirurgiczne – usunięcie przerośniętych migdałków, korekcja przegrody nosowej czy chirurgiczna modyfikacja podniebienia.

Zintegrowane podejście do leczenia chrapania i OBS

Coraz częściej leczenie chrapania i obturacyjnego bezdechu sennego wymaga współpracy specjalistów z różnych dziedzin. Takie podejście pozwala nie tylko złagodzić objawy, ale także skutecznie usuwać ich przyczyny anatomiczne i czynnościowe. Wśród kluczowych aspektów znajduje się ocena ułożenia języka, zgryzu oraz warunków w jamie ustnej — elementy często pomijane w tradycyjnych schematach leczenia.

O wypowiedź w tym ważnym temacie zapytaliśmy szefową kliniki Art Dental – dr Iwonę Wojtowicz

– Leczenie chrapania i obturacyjnego bezdechu sennego może mieć charakter interdyscyplinarny. W proces terapeutyczny często zaangażowani są specjaliści z różnych dziedzin, takich jak: laryngolog, ortodonta czy chirurg ortognatyczny, którzy wspólnie planują leczenie ukierunkowane na poprawę warunków anatomicznych wpływających na ułożenie języka. Jest to istotne nie tylko podczas snu, ale także w ciągu dnia. Ważną rolę może odegrać korekta zgryzu, a także odpowiednie zachowanie przestrzeni dla języka w jamie ustnej. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów aparatów przeciwchrapaniowych, które mogą znacząco poprawić komfort snu. Już na etapie diagnostyki ortodontycznej, na podstawie skanu cyfrowego, można dokonać pomiaru szerokości podniebienia, co często jest kluczowym elementem w planowaniu indywidualnego leczenia. – mówi dr Wojtowicz.

W cięższych przypadkach, kiedy inne metody zawodzą, konieczne może być leczenie operacyjne chirurgiczne – usunięcie przerośniętych migdałków, korekcja przegrody nosowej czy chirurgiczna modyfikacja podniebienia.

Zaburzenia oddychania w czasie snu mogą być groźne dla zdrowia

Nie należy lekceważyć zaburzeń oddychania podczas snu. Ignorowanie objawów i brak leczenia może prowadzić do poważnych chorób układu krążenia, włączając w to zawał serca i udar mózgu. Co ważne, skuteczne leczenie OBS nie tylko poprawia jakość snu, ale także realnie wpływa na poprawę ogólnego samopoczucia, zwiększenie energii oraz poprawę wydolności organizmu w ciągu dnia.

Kluczowe jest, aby osoby podejrzewające u siebie objawy obturacyjnego bezdechu podczas snu jak najszybciej zgłosiły się do specjalisty, bo dzięki właściwej diagnozie i indywidualnie dobranemu planowi leczenia można skutecznie przeciwdziałać skutkom tego schorzenia i odzyskać komfort życia.