Próchnica zębów to jeden z najczęstszych problemów, z jakim dentyści spotykają się w gabinetach stomatologicznych. Jest to choroba zakaźna, która prowadzi do demineralizacji tkanek zęba, powodując powstawanie ubytków w szkliwie i zębinie. Jeśli nie zostanie odpowiednio leczona, może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak ból, infekcje i utrata zębów.

Czym jest próchnica zębów?

W jamie ustnej znajduje się około 300 bakterii, jednak za rozwój próchnicy odpowiadają tak zwane paciorkowce (Streptococcus mutans). Ich głównym pożywieniem są cukry proste, które dostarczane są wraz z pożywieniem. Żywiąc się cukrami prostymi, paciorkowce rozwijają się, zaburzając jednocześnie równowagę kwasowo-zasadową w jamie ustnej, obniżając pH i powodując wypłukiwanie jonów wapnia i fosforu ze szkliwa. Te wszystkie czynniki sprawiają, że naturalna tarcza chroniąca zęby zostaje przełamana, a zęby wystawione są na szkodliwe działanie bakterii znajdujących się w jamie ustnej. 

Do czynników, które wypływają na rozwój próchnicy należą:

• Nieodpowiednia higiena jamy ustnej: Nieprawidłowa technika mycia zębów, zbyt rzadkie lub niedokładne mycie zębów sprawia, że szkodliwe drobnoustroje nie są systematycznie usuwane z jamy ustnej. Pacjenci bardzo często zapominają również o szczotkowaniu języka, na którym także zbierają się bakterie. Wiele osób także nie korzysta z higieny uzupełniającej, takiej jak nici dentystyczne czy płukanki antybakteryjne. 
• Niewłaściwa dieta: Niewłaściwa dieta, ściślej mówiąc spożywanie produktów bogatych w cukry, ale również podjadanie i spożywanie posiłków o nieregularnych porach, przyczynia się do powstawania dziur w zębach.
• Brak kontroli stomatologicznych: Konsultacja stomatologiczna, przynajmniej raz na pół roku, to konieczność, o której wiele osób zapomina. Na kontroli stomatologicznej dentysta jest w stanie dostrzec pojawiające się zmiany i szybko im zapobiec, zanim zdążą przekształcić się w poważny problem. Gdy zapominamy o regularnym odwiedzaniu gabinetu dentystycznego, nie jesteśmy w stanie dostrzec rozwijających się problemów w jamie ustnej. 

Rozwój próchnicy

Pierwszy etap próchnicy to tzw. próchnica początkowa, która objawia się ona jako białe plamki na powierzchni zęba i obejmuje demineralizację zęba. Następnie rozwój próchnicy w kolejnych etapach obejmuje pojawienie się ubytków zębowych. W takim wypadku na powierzchni zębów można zauważyć ciemne zmiany na zębie w kolorach czarnym lub brązowym. Taką próchnicę dentysta  jest w stanie wyleczyć powierzchownie lub kanałowo w zależności od wielkości zmiany. Ostatnim etapem rozwoju próchnicy jest zajęcie przez bakterie miazgi zęba. Na tym etapie można mierzyć się już z opuchlizną i ropieniami. Wówczas ząb jest już trudny do wyleczenia, a stan zapalny objawia się silnym, pulsującym bólem. Tu również zaleca się leczenie kanałowe, lecz może zdarzyć się, że zmiana będzie na tyle duża, że zęba nie będzie się dało uratować, a stomatolog podejmie decyzję o usunięciu zęba.

Metody leczenia próchnicy

Techniki leczenia ubytków próchnicowych są różne i zależą od stopnia zaawansowania problemu. Do najczęściej wykorzystywanych technik należą: 

• Zmiany nawyków: W pierwszym etapie występowanie próchnicy, gdy nie jest ona jeszcze zaawansowana, wystarczy zmiana codziennych nawyków. Dokładniejsze szczotkowanie zębów, używanie odpowiednich past do zębów, a także wyeliminowanie cukrów prostych z diety powinno zahamować rozwój tej choroby. 
• Wypełnienia: Gdy próchnica jest bardziej zaawansowana, usuwa się zainfekowaną tkankę zęba i wypełnia ubytek materiałem kompozytowym.
• Korony: Jeśli ząb jest mocno zniszczony, na przykład w wyniku dużego ubytku lub złamania, może być konieczne założenie korony, która pokrywa i chroni resztę zęba.
• Leczenie kanałowe: Gdy próchnica dotrze do miazgi zęba, konieczne może być leczenie kanałowe, polegające na usunięciu zainfekowanej miazgi, oczyszczeniu kanałów korzeniowych i ich wypełnieniu.
• Ekstrakcja zęba: W skrajnych przypadkach, gdy ząb nie nadaje się do uratowania, konieczne może być jego usunięcie. Po ekstrakcji można rozważyć protezy, mosty lub implanty jako alternatywy dla brakującego zęba.

Ból zęba z dziurą – jak poradzić sobie z bólem przed wizytą w gabinecie stomatologicznym?

Na dalszych etapach rozwoju próchnicy, gdy ząb z dziurą zacznie boleć, ból ten może być uciążliwy i trudny do wytrzymania, dlatego pacjenci szukają sposobów, które pomogą im złagodzić dyskomfort do czasu wizyty w gabinecie stomatologicznym. Warto jest przyjąć dostępne bez recepty leki przeciwbólowe, takie jak ibuprofen czy paracetamol, które mogą skutecznie zmniejszyć ból i stan zapalny. Można również zastosować okłady z lodu na policzek w okolicy bolącego zęba, co pomoże zmniejszyć obrzęk i złagodzić ból. W tym czasie powinno się unikać spożywania gorących, zimnych lub słodkich pokarmów i napojów, które mogą nasilić ból. Należy jednak pamiętać, że nawet gdy uda się nam złagodzić ból, nie należy odkładać wizyty u stomatologa, ponieważ tylko profesjonalne leczenie może skutecznie rozwiązać problem.

Jak zapobiegać próchnicy?

Skuteczne leczenie dziur w zębach to jedno, ale najważniejszym aspektem jest zapobieganie ich powstawaniom. W tym celu powinno się przykładać wagę do prawidłowej higieny jamy ustnej. Wybór odpowiedniej szczoteczki do zębów, nauczenie się prawidłowej techniki szczotkowania oraz korzystanie z dodatkowych środków higienizacyjnych jak nici dentystyczne czy płyn do płukania jamy ustnej to klucz do sukcesu. Jeśli potrzebujesz pomocy z którymkolwiek z tych aspektów – zapytaj swojego dentysty lub higienistki, a na pewno przeszkolą Cię z odpowiednich technik higienicznych. Wprowadź również zmiany w swojej diecie, ogranicz cukry i zacznij zdrowo się odżywiać. Nie zapominaj także o regularnych wizytach w gabinecie stomatologicznym, które pozwolą na bieżąco wychwytywać wszelkie zmiany w jamie ustnej i umożliwią szybką interwencję.